مراسم رونمایی کتاب «شهرک اکباتان، مدنیت معاصر معماری ایران»

مراسم رونمایی کتاب «شهرک اکباتان، مدنیت معاصر معماری ایران» مورخ ۱۵ اسفند ۹۶ برگزار میگردد.

با حضور:
– دکتر فریدون آذری؛ معمار طراح بلوک های فاز یک اکباتان
– دکتر گیتی اعتماد؛ شهرساز و استاد دانشگاه
– دکتر علی اعطاء؛ رئیس کمیته معماری شورای شهر تهران
– دکتر حسین ایمانی جاجرمی؛ دانشیار دانشگاه و عضو شورایاری اکباتان
– بهروز مرباغی؛ مؤلف کتاب

* حضور برای عموم آزاد و رایگان میباشد.

زمان: سه شنبه ۱۵ اسند ۹۶، ساعت ۱۶ الی ۱۸
مکان: اول خیابان امام خمینی، موزه ارتباطات

با انتشار این کتاب، هویت طراحان اصلی این معماری را معرفی می‌ گردد. بلوک‌های فاز اول را دکتر فریدون آذری و رحمان گلزار طراحی کرده‌اند و بلوک‌های فاز دو را کیم سوو گئون. طراحی منظر فاز دو شهرک را هم یک معمار دیگر کره‌ای به نام پروفسور کواک انجام داده.
روایت‌های معتبر و گفتارهایی از فریدون آذری، سیدمحمد بهشتی، شهاب‌الدین ارفعی، حمیده امک‌چی، سیروس باور، نگار جوکار، بهروز سرابندی، حسین سلطان‌زاده، کاوه فولادی‌نسب، محمدشاپور کیمیاقلم، رحمان گلزار شبستری، بهروز مرباغی، سهراب مشهودی، جواد مهدی‌زاده، علی‌اکبر نصرآبادی.
همراه این کتاب، لوح‌فشرده‌ای تقدیم می‌شود که از جمله حاویِ نقشه‌های معماری بلوک‌های فاز دو شهرک اثر «کیم سوو گئون»، مکتب‌دار معماری مدرن کره است.

• معرفی کتاب «شهرک اکباتان، مدنیت معاصر معماری ایران»
نویسندگان:
بهروز مرباغی، سید فرید توکلی، نگار حاتم نژادیان، عرفان خسروی، فرشید رحیمی کلهرودی، کسری کاوسیان (کاری از گروه پژوهش های معماری و شهرسازی)
ناشر: انتشارات پیام، شرکت مهندسی اردیبهشت مهرازان
تاریخ انتشار: ۱۳۹۶
تعداد صفحات: ۱۲۰
تیراژ: ۱۲۰۰ نسخه
قیمت: ۱۷۵۰۰ تومان

آغاز سخن:
نخست آن‌که
این مطالعه از یک کار کلاسی دانشگاهی شروع شد. از کلاس تحلیل فضای شهری. سال ۹۵. گسترده‌شد و به دو ارائه در خانه هنرمندان (بهمن ۹۵) رسید. سپس در اواخر فروردین‌ماه ۹۶، در کنگره معماری و شهرسازی تهران ارائه شد و اکنون به صورت کتاب منتشر می‌شود. طبیعتاً، در کتاب امکان تدقیق و تفسیر بیشتر داریم و می‌کوشیم تمام زوایا را- تا آن‌جا که ما یافتیم- مطرح کنیم.

سرشت این کتاب تقریباً شبیه سرشتِ خود شهرک اکباتان است. چندگانگی و رمز و راز زیاد دارد.

گفتگوی فریدون آذری- معمار بلوک‌های فاز یک- را می‌خوانیم و با معماری اکباتان-کم‌و بیش- آشنا می‌شویم. سپس در صفحات بعدی، می‌بینیم مصاحبه‌شونده می‌گوید معمار پروژه را نمی‌شناسد. فریدون آذری می‌کوشد زوایایی از رازهای معماری اکباتان را توضیح دهد، ولی مصاحبه‌شونده‌ها نظراتی دارند که با این زوایا خوانایی ندارد.

حتی خود فریدون آذری هم وقتی صحبت از رحمان گلزار می‌شود، با قطعیتی ضعیف نه کامل در مورد نقش او در طراحی حرف می‌زند. همین‌طور درباره بازیگران دیگری که در زاده‌ و تنومندشدن اکباتان نقش داشتند، مثل جردن گروزن، که هنوز هم برای مجموعه ما معلوم نیست چه نقشی در این پروژه داشته. و اصولاً آیا نقشی داشت یا نه. ما هنوز نمی‌دانیم چرا در سایت رسمی شهرک اکباتان، که عیناً در ویکی‌پدیا تکرار شده (یا برعکس) جردن گروزن را معمار پروژه معرفی می‌کنند در حالی‌که فریدون آذری، طراح بلوک‌های فاز یک هنوز در تهران است و حی‌و حاضر به روند طراحی شهادت می‌دهد.

باز معلوم نیست در حالی‌که معمار کره‌ای «کیم سوون گئون»- که از سردمداران معماری مدرن کره‌ است و معماری بلوک‌های فاز دو را طراحی کرده، در تمام ادبیاتِ مربوط به شهرک اکباتان غایب است.

امروز، تا همین حد می‌دانیم، بلوک‌های فاز یک را فریدون آذری طراحی کرده و رحمان گلزار، که کارفرما و مدیر پروژه هم بود، نامش به‌عنوان طراح در کنار نام فریدون آذری آمده‌است.

بلوک‌های فاز دو را معمار کره‌ای- کیم سوون گئون- طراحی کرده و ما امروز اسناد کامل آن‌ را داریم و منتشر می‌کنیم. طراحی منظر فاز دو را، باز، یک معمار کره‌ای به‌نام کواک طراحی کرده که در زمان نوشتن این یادداشت، رئیس انجمن جهانی شهرداران شهرهای جاده ابریشم است و در سال‌های اخیر دو سه بار به ایران آمده و در یکی از سفرها به اکباتان سر زده و از این‌که این مجموعه هنوز شاداب و سرحال است، خوشحالی خود را به خبرنگاران اظهار کرده‌است.

می‌دانیم- حداقل- بلوک‌های فاز یک را شرکت پیمانکار آمریکایی «استارت» ساخته و برای این‌کار از آخرین فن‌آوری آن زمان استفاده کرده‌است.

به یک موضوع مهم باید اشاره کنیم:
در روند مطالعه دریافتیم بلوک‌های فاز دو را یک معمار کره‌ای طراحی کرده‌است. از طرق مختلف، کوشیدیم ارتباط برقرار کنیم و متوجه شدیم معمار اصلی، متأسفانه، خیلی وقت پیش فوت کرده، و تقریباً زود فوت کرده، در ۵۵ سالگی. (۱۹۸۶-۱۹۳۱).  ولی دفتر معماری‌اش هنوز پابرجا است و کارهای بزرگی در دست دارد. حاصل مکاتبات و آشنایی‌ها این شد که این دفتر، مجموعه‌ای از حدود ۳۶۰ برگ نقشه و سند برای ما ارسال کرد. گام بعدی ما، این بود که «مبانی نظری» طرح را از زبان و دید آن‌ها دریابیم که نشد ولی یکی دیگر از همکاران دفتر که در سال ۱۹۷۵ با طرح همکاری داشته، به نام خانم «نام هیون کیم» (Nam Hyun Kim) آلبومی از اسناد و نقشه‌ها برای ما با فرمت پی.دی.اف ارسال کرد، که به حق مغتنم و بسیار زیبا است. از شروعِ تحلیل محیطی و شناخت سایت تا طراحی جزییات معماری و اسکیس‌های زیبا و دست‌رسم. ما همه این اسناد را در یک لوح فشرده همراه این کتاب منتشر می‌کنیم.

اما یک دغدغه تأسف‌بار: چرا معمار کره‌ای تمام اسناد پروژه را دارد و با دست‌و دل‌بازی به ما می‌دهد ولی معمار ایرانی ما، در همین تهران که پروژه در آن اجرا شده، این اسناد را ندارد (یا به ما نمی‌دهد؟). عجیب نیست؟

البته تعداد بسیار محدودی نقشه از بلوک‌های فاز یک از طریق مهندس علی‌اکبر نصرآبادی در اختیار داریم که غنیمتی است ولی کاش می‌شد آلبوم تحلیلی و کامل اسناد را می‌داشتیم. آن‌گونه که کره‌ای‌ها حفظ کرده‌اند.

به‌هرحال،
ما نخواستیم مطالب و گفته‌های راویان را باهم تطبیق دهیم. فکر کردیم همین تفاوت‌ها در داده‌ها و نگرش‌ها هم زیبا است و هم گویای وضعیت واقعی ادبیات امروز معماری و شهرسازی ما. حتی اصراری نداشتیم متن‌های پیاده‌شده گفتگوها را در اختیار راویان قرار دهیم تا ویرایش و احیاناً تکمیل کنند. فکر کردیم این‌جوری بهتر است. واقعی است.

گروهی که این مطالعه را دست گرفت و تمام کرد و حاصل کار را امروز در اختیار شما می‌گذارد، در این مدت رشد کرده و الان می‌خواهد با نام «گروه پژوهش‌های معماری و شهرسازی» شناخته‌شود تا خودِ همین نام و عنوان وظایف و مسئولیت‌های تازه‌ای را برای اعضا دیکته کند. اعضای گروه این دیکته‌ها را قبول دارند و خواهند کوشید، در کنار هم، گروه پژوهشی آزاد و داوطلب و در عین‌حال متعهد و مسئول معماری و شهرسازی ایران را شکل دهند.

• فهرست کتاب:

میخوانیم:
آغاز سخن

شهرک اکباتان، مدنیت معاصر معماری ایران
مقاله ارائه شده در کنگره معماری وشهرسازی تهران-۹۶

به نظر من معماری زندگی است
گفتگو با فریدون آذری

در هر ساعت یک خانه
رحمان گلزار شبستری

مسلماً رفتار این کالبد را نساخته!
گفتگو با مهندس شهاب الدین ارفعی

اکباتان یک شهر است
گفتگو با دکتر حمیده امکچی

نشانه نباید وجود داشته باشد
گفتگو با دکتر سیروس باور

تحلیل فضای شهری شهرک اکباتان
گفتگو با مهندس نگار جوکار

تفکر مدرن در معماری پایدار
گفتگو با دکتر بهروز سرابندی

فضاهای عمومی مشاع
گفتگو با دکتر کاوه فولادینصب

اکباتان دیگر تکرار شدنی نیست
گفتگو با مهندس محمد شاپور کیمیاقلم

اکباتان ناحیه شهری محسوب میشود
گفتگو با دکتر سهراب مشهودی

یک فضای خوب، یک رابطه متقابل است
گفتگو با دکتر جواد مهدی زاده

خانه به دوشی شهر، «جامعه» در اکباتان
سخنرانی م. بهشتی در نشست «اکباتان، مدنیت. . . »خانه هنرمندان

اکباتان را شهرک بدانیم بهتراست!
سخنرانی ح. سلطانزاده در نشست «اکباتان، مدنیت. . . »خانه هنرمندان

شهرک اکباتان، نمونه امروزی معماری اسلامی
سخنرانی ع. ا. نصر آبادی در نشست «اکباتان، مدنیت. . . »خانه هنرمندان
اکباتان در گپ و گفت شبکه اجتماعی

* (به همراه این کتاب، لوح فشرده حاوی ۳۶۹ (۱۰۷+۱۶۸+۹۴)برگ نقشه و سند (پیدیاف) از معماری بلوک های فاز دو شهرک اکباتان، اثر بنیاد معماری کیم سوو گئون ارائه میشود که برای نخستین بار در ایران منتشر میشود.
علاوه بر این نقشه ها، ویدئوکلیپ تهیه شده برای جایزه امین الضرب با گفته های رحمان گلزار شبستری و عکس هایی از امروز اکباتان نیز در لوح فشرده آورده شده است.)